Công nghệ đang tái định hình bóng đá hiện đại. Từ những đường truyền chuẩn HD đến các góc quay chậm sắc nét, người hâm mộ ngày càng được tiếp cận trận đấu theo cách trực quan hơn. Nhưng thay đổi lớn nhất không nằm ở khán đài hay phòng máy quay, mà ngay trên sân cỏ, nơi các công nghệ hỗ trợ trọng tài ngày càng đóng vai trò quyết định.
Kể từ World Cup 2018, khi FIFA lần đầu tiên áp dụng VAR, thế giới bóng đá đã bước vào một kỷ nguyên mới. Những pha bóng gây tranh cãi giờ đây có thể được soi xét lại, giúp nâng cao độ chính xác và tính công bằng trong từng quyết định. World Cup 2026, giải đấu có quy mô lớn nhất lịch sử với 48 đội tuyển tham dự, cũng sẽ là nơi công nghệ tiếp tục phát huy vai trò trung tâm. Không chỉ có VAR, FIFA còn chuẩn bị triển khai hàng loạt một loạt các công nghệ tiên tiến khác nhau.
Vậy, cụ thể các công nghệ mới nào sẽ được áp dụng tại World Cup 2026?, và chúng sẽ ảnh hưởng đến các trận đấu ra sao?
Công Nghệ VAR Là Gì?
VAR (Video Assistant Referee) là hệ thống trọng tài video hỗ trợ, cho phép xem lại các tình huống gây tranh cãi qua băng hình để tư vấn cho trọng tài chính. Được FIFA thử nghiệm từ 2016, VAR lần đầu ra mắt tại World Cup 2018 ở Nga. Ngay lập tức, công nghệ này đã biến đổi cách trận đấu được điều hành, giúp trọng tài sửa sai và đưa ra quyết định chính xác hơn thông qua video quay chậm.
Thống kê cho thấy nhờ VAR, độ chính xác của quyết định trọng tài tại World Cup 2018 tăng từ ~95% lên 99,2%. VAR cũng góp phần chấm dứt hoàn toàn các bàn thắng ghi ở tư thế việt vị tại giải đấu này.
Tuy nhiên, VAR không đến mà không gây tranh cãi. Ngay tại World Cup 2018, VAR trở thành một trong những chủ đề nóng nhất. Số quả phạt đền tăng vọt lên mức kỷ lục 29 lần, nhiều tình huống trong số đó do VAR phát hiện lỗi mà trước đây trọng tài bỏ qua.
Sang World Cup 2022, VAR tiếp tục được triển khai trên quy mô lớn hơn với tối thiểu 42 camera mỗi sân đấu để hỗ trợ tổ VAR theo dõi mọi góc nhìn. Những ví dụ nổi bật như bàn thắng thứ hai của Pháp vào lưới Úc (World Cup 2018) hay quả phạt đền cho Argentina trước Ba Lan (World Cup 2022) đều cho thấy VAR có thể thay đổi cục diện trận đấu ngay lập tức.
Từ chỗ bị hoài nghi ban đầu, giờ đây hình ảnh trọng tài ra hiệu vẽ hình chữ nhật để xem màn hình đã trở nên quen thuộc, thậm chí được nhiều cổ động viên hoan nghênh với hy vọng mang lại sự minh bạch và chính xác cho các tình huống gây tranh cãi.
Các Công Nghệ Được Hỗ Trợ Tại World Cup 2026
Hướng tới World Cup 2026, FIFA tiếp tục cải tiến hệ thống VAR và ứng dụng thêm nhiều công nghệ mới để nâng cao độ chính xác và trải nghiệm người hâm mộ.
Nổi bật nhất là công nghệ bắt việt vị bán tự động (Semi-Automated Offside Technology) – từng gây ấn tượng tại World Cup 2022. Hệ thống này sử dụng 12 camera gắn trên mái sân để theo dõi 29 điểm dữ liệu trên cơ thể cầu thủ, kết hợp với cảm biến trong quả bóng chính thức để xác định thời điểm bóng rời chân. Trí tuệ nhân tạo xử lý dữ liệu này để phát hiện việt vị gần như tức thời, rút ngắn thời gian phán quyết từ 70 giây xuống chỉ còn 25 giây. Đồng thời, đồ họa 3D mô phỏng việt vị sẽ tiếp tục được trình chiếu trên màn hình lớn, tăng tính minh bạch cho khán giả trên sân.
Bên cạnh đó, công nghệ vạch vôi (Goal-line Technology) vẫn là công cụ không thể thiếu, giúp xác định bóng qua vạch hay chưa chỉ trong chưa đầy một giây – loại bỏ hoàn toàn tranh cãi ở những tình huống sát vạch. Bóng thông minh tích hợp cảm biến – tương tự Al Rihla 2022 – cũng sẽ trở lại, cung cấp dữ liệu thời gian thực về điểm chạm, tốc độ, quỹ đạo bóng, hỗ trợ VAR và phân tích trận đấu.
Một cải tiến đáng chú ý nữa là công nghệ đeo trên người (wearable tech) dành cho cả cầu thủ và trọng tài. Nhiều đội bóng sẽ dùng cảm biến theo dõi thể trạng cầu thủ theo thời gian thực, từ đó đưa ra quyết định thay người và điều chỉnh chiến thuật chính xác hơn. Trọng tài cũng có thể đeo micro để công bố kết quả VAR qua loa sân vận động, giúp khán giả hiểu rõ hơn các quyết định trọng tài – một sáng kiến từng được FIFA thí điểm từ năm 2023.
Với hàng loạt cải tiến trên, World Cup 2026 hứa hẹn sẽ là kỳ World Cup công nghệ cao nhất trong lịch sử, nơi mà mỗi quyết định quan trọng đều được hỗ trợ bởi dữ liệu, AI và sự minh bạch. Đây sẽ không chỉ là ngày hội bóng đá toàn cầu, mà còn là nơi trình diễn đỉnh cao của khoa học thể thao.
Đáng chú ý, sân vận động SoFi, một trong những sân sẽ diễn ra các trận đấu World Cup, sẽ áp dụng công nghệ “hybrid carpet” – mặt cỏ lai giữa cỏ tự nhiên và nhân tạo, theo ESPN. Dưới lớp cỏ là hệ thống permavoid bằng nhựa, giúp thông khí, thoát nước và giữ cho rễ cỏ luôn khô thoáng, có thể tự động làm mát hoặc hút khô khi cần.
FIFA Chọn Lenovo Là Đối Tác Công Nghệ Chính Thức Tại World Cup 2026
Tại sự kiện Tech World, Lenovo đã chính thức trở thành Đối tác Công nghệ Toàn cầu (Official FIFA Technology Partner) của FIFA, bao gồm cả FIFA World Cup 2026 và FIFA Women’s World Cup 2027. Lenovo sẽ cung cấp các sản phẩm, dịch vụ và giải pháp công nghệ hiện đại như AI, laptop ThinkPad, tablet, điện thoại Motorola và hệ thống máy chủ để nâng cao trải nghiệm người hâm mộ, hỗ trợ truyền hình, phân tích dữ liệu cũng như phổ cập công nghệ cho các quốc gia tham dự bóng đá toàn cầu.
Sự hợp tác này giúp hiện thực hóa mục tiêu của FIFA về việc ứng dụng công nghệ, đổi mới và tạo ra trải nghiệm đỉnh cao cho người hâm mộ trên toàn thế giới.
Tác Động Của VAR Với Các Trận Đấu
VAR giúp trọng tài hạn chế tối đa các “sai sót nghiêm trọng” trong các tình huống như bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp, và nhận diện lỗi cầu thủ. Điều này giúp kết quả trận đấu trở nên công bằng và phản ánh đúng diễn biến trên sân. Cầu thủ và HLV có thể an tâm hơn vì các tình huống nhạy cảm (bàn thắng bị từ chối, phạt đền, việt vị…) đều được kiểm tra kỹ lưỡng, giảm nguy cơ “oan ức” hoặc bỏ sót lỗi nghiêm trọng.
Với các giải đấu lớn, khán giả trên sân và qua truyền hình đều được theo dõi quá trình trọng tài tham khảo VAR, các góc quay chậm và đồ họa 3D trực quan (nhất là với việt vị). Điều này tạo sự tương tác, giúp người xem hiểu rõ hơn về quyết định cuối cùng. Ngoài ra, sự có mặt của VAR cũng giúp các cầu thủ hạn chế tối đa các tình huống ăn vạ, đánh nguội hoặc cố tình phạm lỗi.
Thêm vào đó, các công nghệ đi kèm như cảm biến bóng, wearable tracking… không chỉ phục vụ quyết định trận đấu mà còn cung cấp các dữ liệu và thống kê cho HLV, chuyên gia phân tích và cả các nhà báo, giúp nâng tầm chiến thuật và phát triển bóng đá hiện đại.
VAR Vẫn Tồn Tại Nhiều Hạn Chế Nhất Định
Dù mục đích là hỗ trợ trọng tài, thực tế VAR vẫn không thể làm hài lòng tất cả. Nhiều pha bóng vẫn gây tranh cãi do cách giải thích luật, góc quay không rõ ràng, hoặc cách trọng tài sử dụng VAR chưa thống nhất. Có khi cùng một tình huống, hai trận đấu khác nhau lại có quyết định khác nhau, khiến dư luận tiếp tục tranh luận.
Ngoài ra, trong một số trường hợp, trọng tài có thể mất nhiều thời gian để xem xét và trao đổi với tổ VAR, điều này trực tiếp làm gián đoạn trận đấu, ảnh hưởng đến nhịp độ chung của hai đội và tâm lý của các cầu thủ.
Nhiều cổ độ viên cũng thừa nhận rằng sự có mặt của công nghệ cũng góp phần “giết chết” cảm xúc khi tận hưởng các khoảnh khắc. Đôi khi, những cảm xúc ăn mừng phải tạm ngừng lại để chở VAR xác nhận, khiến cảm xúc thăng hoa bị nguội lạnh hoặc thậm chí chuyển sang thất vọng nếu bị từ chối.
Tương Lai Của Công Nghệ Bóng Đá Sau World Cup 2026
World Cup 2026 chỉ là bước khởi đầu cho một kỷ nguyên mới của bóng đá hiện đại, nơi công nghệ sẽ ngày càng len sâu vào từng quyết định trên sân cỏ. Sau giải đấu này, FIFA dự kiến đẩy mạnh ứng dụng AI trong VAR, hướng tới những hệ thống “VAR AI” với khả năng tự động nhận diện lỗi, việt vị và các tình huống phạm luật phức tạp mà không cần đợi trọng tài can thiệp. Điều này hứa hẹn sẽ giảm áp lực, hạn chế sai sót con người, đồng thời tăng tốc độ và tính chính xác cho các quyết định then chốt.
Một sáng kiến khác đang được cân nhắc là quyền “challenge” của HLV – cho phép các đội được quyền yêu cầu trọng tài xem lại VAR trong một số tình huống nhất định, tương tự như quần vợt hay bóng bầu dục. Nếu được áp dụng, yếu tố chiến thuật và công bằng sẽ tăng lên rõ rệt, dù FIFA cũng sẽ cân nhắc kỹ để tránh làm gián đoạn trận đấu quá nhiều.
Về phía khán giả, trải nghiệm sẽ trở nên đa dạng hơn nhờ thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR), và các nền tảng dữ liệu trực tiếp. Sau World Cup 2026, không loại trừ khả năng người hâm mộ chỉ cần đeo kính VR là có thể “hòa mình” vào sân vận động, hoặc sử dụng điện thoại để xem thông số cầu thủ hiện ngay trên sân.
Quan trọng hơn cả, bóng đá và công nghệ sẽ ngày càng gắn bó, nhưng giá trị cốt lõi, cảm xúc và tinh thần thể thao, vẫn phải được bảo tồn. Công nghệ không thay thế cảm xúc, mà làm cho từng khoảnh khắc trên sân cỏ trở nên xứng đáng, công bằng và minh bạch hơn. Như cựu trọng tài Collina từng nói, VAR là bước ngoặt không thể thiếu của bóng đá hiện đại, và tương lai sẽ còn nhiều đột phá hơn nữa.